سلول بنيادي
سلول بنيادي يك سلول با توانايي ايجاد سلول اعضاي مختلف بدن از جمله سلول‌هاي خوني، قلبي، عصبي، غضروفي و ساير سلول‌ها‌ست كه در طول دوره رشد جنيني پرورش يافته و به سلول‌هاي بالغ و خاصي تبديل مي‌شود.
دكتر قادري مي‌گويد: در حال حاضر سلول‌هاي بنيادي براي درمان يا بهبود بيش از 70 نوع بيماري از جمله اختلالات خوني چون تالاسمي، نقص سيستم ايمني، انواع سرطان‌ها (بويژه سرطان خون)، بيماري‌هاي ژنتيكي، ضايعات مغزي، كبدي، عصبي، ديابت، آلزايمر، ام اس و... موثر است و اين در حالي است كه با ذخيره‌سازي خون بندناف و سلول‌هاي بنيادي علاوه بر قطع وابستگي كشور به خارج مي‌توان بسياري از هزينه‌هاي درماني را نيز كاهش داده و شرايط درمان كامل‌تري را براي بيماران فراهم آورد.
ذخيره‌سازي
تا چند سال پيش بندناف و جفت بعد از زايمان به‌عنوان يك زباله بيولوژيكي دور انداخته مي‌شد در صورتي كه امروزه طي يك فرآيند غير تهاجمي و بدون درد و بلافاصله بعد از زايمان، مقداري خون موجود در بندناف و جفت ـ كه نبايد كمتر از 30 ميلي‌ليتر باشد ـ در عرض چند دقيقه توسط خونگيرهاي آموزش ديده بانك خون جمع‌آوري و به كيسه‌هاي خون منتقل مي‌شود.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي كردستان مي‌گويد: خونگيري به روش داخل رحمي كه در آن احتمال لخته شدن خون، پارگي جفت و تداخل خون مادر و نوزاد كمتر است نيز براي جمع‌آوري خون بندناف به كار مي‌رود، وي مي‌افزايد: از آنجا كه فرصت ذخيره‌سازي و نگهداري خون بندناف نوزاد براي والدين محدود است، بهتر است زوجين در اواخر ماه هشتم بارداري يا اوايل ماه نهم براي انجام مراحل اوليه خونگيري به بانك‌هاي خون بندناف مراجعه كنند.
كاربرد
هرچند نهايت زمان نگهداري خون بندناف از نظر تئوري همچنان مورد سوال است، اما نتايج آزمايش‌هاي انجام شده روي نمونه‌هايي كه 20 سال بعد از انجماد مورد بررسي قرار گرفته‌اند گوياي سالم بودن نمونه‌ها بوده و توانايي بازسازي مجدد سيستم خون‌ساز را داشته‌اند.
دكتر قادري مي‌گويد: خون بندناف به صورت جداگانه براي هر شخص منجمد مي‌شود و علاوه بر اين‌كه براي خود نوزاد در بزرگسالي به راحتي قابل استفاده است در صورت اجازه صاحب خون مي‌تواند براي خواهر، برادر، پدر و مادر و حتي اقوام نزديك نوزادي كه خون بندناف از او گرفته شده است ـ چنانچه «HLAآنتي‌ژن لكوسيت انساني» خون آنها تا حدودي با هم همخواني داشته باشد ـ مورد استفاده قرار گيرد.
محدوديت‌ها
اين استاديار دانشگاه با بيان اين‌كه بهتر است مادر ضمن برخورداري از سلامت كامل، بيش از 18 سال سن داشته باشد در ارتباط با محدوديت‌هاي ذخيره‌سازي و نگهداري خون بندناف توضيح مي‌دهد: افرادي كه به هر دليلي از اهداي خون، معاف هستند، مبتلايان به بيماري هپاتيت B، C، سيفيليس و ايدز، كساني كه طي يك سال گذشته مبتلا به سرخجه، آبله‌مرغان، توكسوپلاسموز، تبخال و... شده‌اند و همچنين افرادي كه در اين مدت شيمي‌درماني نموده، سابقه خالكوبي (تاتو) داشته يا هورمون دريافت كرده‌اند، نمي‌توانند جهت ذخيره‌سازي خون بندناف اقدام كنند.
سعيد كريمي / جام‌جم